تصمیم گرفتم با تالیف کتابی تخصصی اما به زبان ساده در معرفی انواع جواهرات و نحوه تشخیص سنگ های اصل از بدل و هنر تراش سنگ گامی هر چند کوچک در جهت اعتلای این فن بردارم.
کتاب هنرجواهر شناسی ارائه دهنده تکنیک های ساده اما موثر جهت شناخت و خرید انواع گوهر های موجود در جهان است .
این کتاب مطمئن ترین کتابچه راهنما برای مجموعه داران ، دانشجویان عزیز و کلیه دوستداران دنیای سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی است .
سالها پیش مطلبی بسیار زیبا خواندم ، مناسب دیدم در این سطرها از آن یادی کنم :
هنگامی که از یک هنرمند خرید می کنید شما بیشتر از یک کالا خرید می کنید .
شما در حال خرید صدها ساعت آزمون و خطا هستید .
شما در حال خرید سالهایی سرشار از ناامیدی و شادی های ناب هستید شما در حال خرید یک قطعه از یک قلب ، یک قطعه کوچک از زندگی انسان دیگری هستید.
در اینجا مناسب است از شخصی تشکر نمایم که بذر این علاقه را در وجودم کاشت .
پدر عزیزم جناب آقای محسن رحیمی که با اشراف کامل در تمام زمینه های صنایع دستی و مورد وثوق بودن توسط بهترین اساتید ایران عشق به این رشته را در وجودم نهاد .
همچنین تشکر ویژه از برادرعزیزم جناب آقای مهندس فرشید رحیمی که کار تصحیح و ویراستاری کتاب را بر عهده گرفتند.
همچنین از جناب آقای دکتر پارسا که کار نشر این کتاب را بر عهده داشتند بسیار سپاسگزارم.
عرض سپاس دارم خدمت اساتید گرانمایه و خانواده عزیزم که مشوق من در نگارش این کتاب بودند.
اصلی ترین راه شناخت سنگ های اصل از بدل ، مقایسه خواص فیزیکی و شیمیایی آن هاست که یا با مشاهده ی ظاهری تشخیص داده می شود ویا با آزمایش قابل بررسی است.
امروزه اگر چه با رشد تکنولوژی شباهت نگین های مصنوعی به اصل بیشتر شده ؛ ولی ابزار بررسی و راه های شناخت سنگ های اصل از بدل و رنگی نیز دقیق ترند. مشخصات ظاهری برای شناخت سنگ های اصل عبارت است از:
رنگ ، شفافیت ، جلا و ناخالصی های طبیعی
رنگ ( Color ) : یعنی رنگ ظاهری و طبیعی کانی که در طبیعت مشاهده می شود. علت اصلی تفاوت رنگ در کانی ها ، وجود خواص فیزیکی و به طور عمده عناصر تشکیل دهنده ی متفاوت یا وجود مواد خارجی وارد شده در یک کانی است.
عموم مردم کانی ها را براساس رنگ آن می شناسند . از همین روی تقسیم بندی کانی ها براساس رنگ عامیانه ترین نوع تقسیم است .
شفافیت ( Transparency ) : امکان عبور نور از درون کانی یا مشاهده تصویر اجسام از پشت نگین که آن را نیز به چهاردسته تقسیم نموده اند: شفاف ، نیمه شفاف ، نیمه مات و مات .
جلا ( Luster ) : انعکاس نور در سطح ظاهری کانی که با ضریب شکست نور رابطه ی مستقیم دارد و آن را به پنج نوع تقسیم کرده اند:
الماسی،شیشه ای،صمغی یا ابریشمی،صدفی یا مرواریدی ، چرب و فلزی
محتویات و نا خالصی ها( Inclusions ) : یعنی وجود ذرات ریز در کانی .
نا خالصی ها عمدتاً به شکل دانه های سوزنی ، غبارهای ابری یا پـر مانند هستند که هم جنس کانی یا از جنس کانی های دیگر می باشند .
این ناخالصی ها غیر از موارد خاص ومعدود بیانگر اصالت ِ کانی های طبیعی بوده و به آن ارزش می بخشند.
پدیده چند رنگی ( Pleochroism ): تفاوت رنگ هر کانی از جهات مختلف به علت تراکم نابرابر مولکولی .
مهمترین ملاک های تجربی گذشته که هنوز مورد توجه قرار دارند :
رنگ سائیدگی ( Color of streak ) :
اثر سایش کانی یا نگین آن بر صفحه محک چینی بدون لعاب . برای شناسایی یک کانی ابتدا رنگ گرد یا خاکه ی آن را برروی صفحه ی محک چینی مشاهده می کنیم.
رَخ یا کلیواژ ( Cleavage ) :
تمایل شکسته شدن کانی در امتداد پیوند های منظم مولکولی بلور.که توجه به آن برای تراش سنگ های جواهر اهمیت بسیاری دارد. زیرا وجود ” رخ ” یا خط شکاف ، بیشتر کانی ها را در مقابل ضربه های حتی مختصر آسیب پذیر می سازد.
شکستگی ( Fracture ) :
تمایل شکسته شدن کانی در امتداد سطوحی غیر از رَخ یا کلیواژ که مقطع این شکست به سه شکل مشاهده می شود : صدفی ، رشته ای ، ناهموار.
سختی ( Hardness ) :
مقاومت سطح کانی در برابر سایش و خراش اجسام سخت. که براساس جدول موهس سخت ترین آن الماس ( M 10 ) و سست ترین آن تالک یا گرافیت نوک قلم ( M 1 ) می باشد.
وزن مخصوص یا چگالی ( Specific gravity ) :
میزان وزن کانی نسبت به حجم آن چگالی یک کانی تابع وزن اتمی عناصری است که در ترکیب آن به کار رفته اند.
تبلور ( Crystal system ) :
شکل منظم و هندسی کانی ( براساس آرایش ملکولی ) که در طبیعت یافت می شود.
ترکیب شیمیایی ( Chemical composition ) :
ترکیب عناصر سازنده هر کانی می گویند .
بنابراین کانی هایی را که دارای عناصر سازنده ی مشترکی باشند ، هم گروه می نامند .
زیرا هر یک از کانی های هم گروه دارای عناصر شیمیایی اصلی هستند و در گروه خود با عناصر دیگری کم یا زیاد همراهند. که آن عناصر اضافه درتعیین رنگ و خصوصیات ظاهری کانی مؤثرند.
بازتاب های نوری ( Optical properties ) :
بازگو کننده آثار تابش یا باز تاب های نور برسنگ جواهر می باشند . که عبارتند از :
-ضریب شکست نور ( Refractive ) :
نسبت سرعت عبور نور درهوا بر نسبت سرعت عبور نوراز جسم.
ـ شکست مضاعفپرتو های نور (Double Refraction) :
مشاهده دو خط پس از شکست در بلور کانی؛ در امتداد خط خارجی را گویند .
ممکن است اختلاف بعضی از خطوط شکستهای مضاعف بسیار کم باشد و فقط با دستگاه مخصوص ( رفراکتومتر ) قابل مشاهده و اندازه گیری باشند.
ـ پراکندگی پرتوها ( Dispersion ):
به اختلاف ضریب شکست نور ، برای پرتوهای تجزیه شده نور پس از شکست از پرتو قرمز تا پرتو بنفش گفته می شود.
طیف جذبی نور (Absorption):
طیف جذب نشده از پرتو های رنگی عبور کننده از یک کانی که توسط دستگاه اسپکتروسکُپ مورد مطالعه و اندازه گیری قرار می گیرد.
پرتوافشانی (Luminescence):
عبارت است از تداوم تابناکی پس از قطع منبع نور.اگر هر یک از کانی ها پس از قطع تابش شدید نوربرای مدت کوتاهی روشنایی تابیده شده را در خود نگه دارد به این خاصیت فلورسنسی (fluorescence) یا تابناکی می گویند.
نگین جواهر برند محصولات شرکت نگین خاتم سلیمان و یک فروشگاه صنایع دستی است . برای سهولت امر خرید کالا و خدمات، تدابیر خاصی اندیشه شده است . از اعتماد شما سپاسگزاریم .
