نوشته شده در

کتاب هنر جواهر شناسی – پیش گفتار

کتاب هنر جواهر شناسی

کتاب هنر جواهر شناسی کتابی بسیار روان و آموزنده است .

این کتاب در زمینه شناخت سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به همراه عکس هایی بسیار زیبا تدوین شده است .

در کتاب هنر جواهر شناسی میخوانیم که سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی پیشینه ای چند هزار ساله دارد.

تکنیک های شناخت و تشخیص جواهرات اصل از بدل و حتی گاها تقلبی ، قدمت چندانی ندارد .

تصمیم گرفتم با تالیف کتابی تخصصی اما به زبان ساده در معرفی انواع جواهرات و نحوه تشخیص سنگ های اصل از بدل و هنر تراش سنگ گامی هر چند کوچک در جهت اعتلای این فن بردارم.

کتاب هنرجواهر شناسی ارائه دهنده تکنیک های ساده اما موثر جهت شناخت و خرید انواع گوهر های موجود در جهان است .

این کتاب مطمئن ترین کتابچه راهنما برای مجموعه داران ، دانشجویان عزیز و کلیه دوستداران دنیای سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی است .

سالها پیش مطلبی بسیار زیبا خواندم ، مناسب دیدم در این سطرها از آن یادی کنم :

هنگامی که از یک هنرمند خرید می کنید شما بیشتر از یک کالا خرید می کنید .

شما در حال خرید صدها ساعت آزمون و خطا هستید .

شما در حال خرید سالهایی سرشار از ناامیدی و شادی های ناب هستید شما در حال خرید یک قطعه از یک قلب ، یک قطعه کوچک از زندگی انسان دیگری هستید.

در اینجا مناسب است از شخصی تشکر نمایم که بذر این علاقه را در وجودم کاشت .

پدر عزیزم جناب آقای محسن رحیمی که با اشراف کامل در تمام زمینه های صنایع دستی و مورد وثوق بودن توسط بهترین اساتید ایران عشق به این رشته را در وجودم نهاد .

همچنین تشکر ویژه از برادرعزیزم جناب آقای مهندس فرشید رحیمی که کار تصحیح و ویراستاری کتاب را بر عهده گرفتند.

همچنین از جناب آقای دکتر پارسا که کار نشر این کتاب را بر عهده داشتند  بسیار سپاسگزارم.

عرض سپاس دارم خدمت اساتید گرانمایه و خانواده عزیزم که مشوق من در نگارش این کتاب بودند.

خدمت همه دوستان خالصانه سر تعظیم فرود می آورم .

نوشته شده در دیدگاه‌تان را بنویسید

شناخت سنگ های اصل از بدل

سنگ شجر نیشابور

اصلی ترین راه شناخت سنگ های اصل از بدل ، مقایسه خواص فیزیکی و شیمیایی آن هاست که یا با مشاهده ی ظاهری تشخیص داده می شود ویا با آزمایش قابل بررسی است.

امروزه اگر چه با رشد تکنولوژی شباهت نگین های مصنوعی به اصل بیشتر شده ؛ ولی ابزار بررسی و راه های شناخت سنگ های اصل از بدل و رنگی نیز دقیق ترند. مشخصات ظاهری برای شناخت سنگ های اصل عبارت است از:

رنگ ، شفافیت ، جلا و ناخالصی های طبیعی

رنگ ( Color ) : یعنی رنگ ظاهری و طبیعی کانی که در طبیعت مشاهده می شود. علت اصلی تفاوت رنگ در کانی ها ، وجود خواص فیزیکی و به طور عمده عناصر تشکیل دهنده ی متفاوت یا وجود مواد خارجی وارد شده در یک کانی است.

عموم مردم کانی ها را براساس رنگ آن می شناسند . از همین روی تقسیم بندی کانی ها براساس رنگ عامیانه ترین نوع تقسیم است .

شفافیت ( Transparency ) : امکان عبور نور از درون کانی یا مشاهده تصویر اجسام از پشت نگین که آن را نیز به چهاردسته تقسیم نموده اند: شفاف ، نیمه شفاف ، نیمه مات و مات .

جلا ( Luster ) : انعکاس نور در سطح ظاهری کانی که با ضریب شکست نور رابطه ی مستقیم دارد و آن را به پنج نوع تقسیم کرده اند:

الماسی،شیشه ای،صمغی یا ابریشمی،صدفی یا مرواریدی ، چرب و فلزی

محتویات و نا خالصی ها ( Inclusions ) : یعنی وجود ذرات ریز در کانی .

نا خالصی ها عمدتاً به شکل دانه های سوزنی ، غبارهای ابری یا پـر مانند هستند که هم جنس کانی یا از جنس کانی های دیگر می باشند .

این ناخالصی ها غیر از موارد خاص ومعدود بیانگر اصالت ِ کانی های طبیعی بوده و به آن ارزش می بخشند.

پدیده چند رنگی ( Pleochroism ): تفاوت رنگ هر کانی از جهات مختلف به علت تراکم نابرابر مولکولی .

مهمترین ملاک های تجربی گذشته که هنوز مورد توجه قرار دارند :

رنگ سائیدگی ( Color of streak ) :

اثر سایش کانی یا نگین آن بر صفحه محک چینی بدون لعاب . برای شناسایی یک کانی ابتدا رنگ گرد یا خاکه ی آن را برروی صفحه ی محک چینی مشاهده می کنیم.

رَخ یا کلیواژ ( Cleavage ) :

تمایل شکسته شدن کانی در امتداد پیوند های منظم مولکولی بلور.که توجه به آن برای تراش سنگ های جواهر اهمیت بسیاری دارد. زیرا وجود ” رخ ” یا خط شکاف ، بیشتر کانی ها را در مقابل ضربه های حتی مختصر آسیب پذیر می سازد.

شکستگی ( Fracture ) :

تمایل شکسته شدن کانی در امتداد سطوحی غیر از رَخ یا کلیواژ که مقطع این شکست به سه شکل مشاهده می شود : صدفی ، رشته ای ، ناهموار.

سختی ( Hardness ) :

مقاومت سطح کانی در برابر سایش و خراش اجسام سخت. که براساس جدول موهس سخت ترین آن الماس ( M 10 ) و سست ترین آن تالک یا گرافیت نوک قلم ( M 1 ) می باشد.

وزن مخصوص یا چگالی ( Specific gravity ) :

میزان وزن کانی نسبت به حجم آن چگالی یک کانی تابع وزن اتمی عناصری است که در ترکیب آن به کار رفته اند.

تبلور ( Crystal system ) :

شکل منظم و هندسی کانی ( براساس آرایش ملکولی ) که در طبیعت یافت می شود.

ترکیب شیمیایی ( Chemical composition ) :

ترکیب عناصر سازنده هر کانی می گویند .

بنابراین کانی هایی را که دارای عناصر سازنده ی مشترکی باشند ، هم گروه می نامند .

زیرا هر یک از کانی های هم گروه دارای عناصر شیمیایی اصلی هستند و در گروه خود با عناصر دیگری کم یا زیاد همراهند. که آن عناصر اضافه درتعیین رنگ و خصوصیات ظاهری کانی مؤثرند.

بازتاب های نوری ( Optical properties ) :

بازگو کننده آثار تابش یا باز تاب های نور برسنگ جواهر می باشند . که عبارتند از :

-ضریب شکست نور ( Refractive ) :

نسبت سرعت عبور نور درهوا بر نسبت سرعت عبور نوراز جسم.

ـ شکست مضاعف پرتو های نور (Double Refraction) :

مشاهده دو خط پس از شکست در بلور کانی؛ در امتداد خط خارجی را گویند .

ممکن است اختلاف بعضی از خطوط شکستهای مضاعف بسیار کم باشد و فقط با دستگاه مخصوص ( رفراکتومتر ) قابل مشاهده و اندازه گیری باشند.

ـ پراکندگی پرتوها ( Dispersion ):

به اختلاف ضریب شکست نور ، برای پرتوهای تجزیه شده نور پس از شکست از پرتو قرمز تا پرتو بنفش گفته می شود.

طیف جذبی نور (Absorption):

طیف جذب نشده از پرتو های رنگی عبور کننده از یک کانی که توسط دستگاه اسپکتروسکُپ مورد مطالعه و اندازه گیری قرار می گیرد.

پرتوافشانی (Luminescence):

عبارت است از تداوم تابناکی پس از قطع منبع نور.اگر هر یک از کانی ها پس از قطع تابش شدید نوربرای مدت کوتاهی روشنایی تابیده شده را در خود نگه دارد به این خاصیت فلورسنسی (fluorescence) یا تابناکی می گویند.

tarh e jeld 725x1024 - شناخت سنگ های اصل از بدل
تصویر شماتیک از انواع سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی

نوشته شده در دیدگاه‌تان را بنویسید

خط کوپال

429730271 280119 677x732 - خط کوپال

خط کوپال شیوه خطاطی و حکاکی منطقه خاصی در هند به همین نام است.

عمرخط کوپال حداکثر چهارصد سال تخمین زده میشود.

درخط کوپال با تصرفات و تغییرات هنری در سبک ثلث و نستعلیق، ساختارهای بدیع و زیبایی به دو صورت برجسته و ریحانی ظریف آفریده میشود .

معمولا بخش برجسته در وسط نوشته و دور خط با ریحانی ظریف نگارش میشود.

سبک کوپال در حجاری و حکاکی بروی نگین انگشتر از جنس عقیق و جزع کاربرد بیشتری داشته و دارد.

در ایران از استاد سید مرتضی حمیدی شیرازی ملقب به ذرّه ،چندین اثر هنری و کلکسیونی سبک خط کوپال به زیبایی حکاکی شده است.

در حال حاضر اساتیدی چون آقایان محسن حیدری و شمشادی از حکاکان پیشرو در این سبک کی باشند .

این سبک هنری از حکاکی در عصر حاضر به دلیل زیبایی و سادگی دارای تقاضای رو به رشد میباشد.                         

 قابل ذکر است که این خط اکثرا بدون امضا میباشد و در مواردی محدود با امضای قلب یا عدد ۵ مشاهده شده است.

430522238 101652 677x732 1 - خط کوپال
انگشتر مردانه با نگین عقیق همراه با حکاکی خط کوپال
نوشته شده در دیدگاه‌تان را بنویسید

سنگ کهربا – قسمت دوم

رنگ سنگ کهربا

بیشتر به رنگ زرد یافت می شود، اگر چه این رنگ ها از زرد لیمویی تا زرد متمایل به قهوه ای متغیر است .

سنگ کهربای آبی به ندرت پیدا می شود .

چون صمغ سازنده سنگ کهربا در آغاز به صورت مایع است،گاهی حشرات، جانوران و گیاهان ریز را به خود جذب می کند.

قدمت

سنگ کهربا از زمان های بسیار دور شناخته شده است . یونانیان باستانی از قوه کهربایی این ماده با خبر بوده اند .

مهمترین منطقه ای که کهربا یافت میشود ساحل ساملند در روسیه است .

از مناطق دیگر ،بالتیک ، دانمارک و انگلستان است .

نوع برمه ای آن در گلهای خاکی یافت می شود که قرمز تر از انواع بالتیکی است .

همچنین در جمهوری دومینیکن ، رومانی ، جمهوری چک ، اسلواکی ، آلمان ، کانادا و آمریکا یافت می شود .

ناپاکی آن باعث افزایش قیمت در آن می شود .

توجه داشته باشید سنگ کهربا را به صورت قیراط قیمت گذاری نمی کنند .

کهربا هایی که روی آنها کنده کاری یا Carving شده در بازار قیمت بسیار بالایی دارد.

نگهداری

بسیار نرم و شکننده است ، پس هنگام حمل و نگهداری ، مراقبت خاصی نیاز دارد .

اسیدها ، عطرها ، اسپری های مو و مواد شیمیایی باعث خراب شدن سنگ می شوند .

همچنین صابون و مواد شوینده یک پوشش سفید رنگ نامطلوب روی سطح سنگ ایجاد می کنند .

هیچ گاه برای تمیز کردن آن از آب داغ استفاده نکنید.

سنگ را در محیط هایی که دارای حرارت بالا هستند قرار ندهید .

بهسازی

رنگ کردن،حرارت دادن، پوشش دادن روی سطح ، باعث می شود سن سنگ مورد بحث بیشتر به نظر برسد .

حرارت ،کیفیت رنگ را افزایش میدهد .

با پوشش دادن روی سطح نیز صدمات و ترک های سطحی را ترمیم می کنند .

مشابه های کهربا

رزین طبیعی،مصنوعی و پلاستیک ،مشابه های خوبی برای کهربا هستند. با تست های گوهر شناسی قابل تشخیص هستند .

IMG 5027 732x677 - سنگ کهربا - قسمت دوم
آویز نقره با سنگ کهربای لهستانی
نوشته شده در دیدگاه‌تان را بنویسید

سنگ کهربا – قسمت اول

نمایی بزرگ از سنگ کهربا

کهربا در گروه سنگ های ارگانیک (منشاء گیاهی ، حیوانی ) قرار دارد .

در دوران قدیم زمین شناسی ، به صورت صمغ از درختان کاج مخروطی شکل خارج شده است .

پس از خشک شدن به صورت فسیل وسنگ در آمده است .

این درختان به ویژه در دوران سوم زمین شناسی فراوان بود گویا صمغ زیادی هم ترشح می کرده اند .

کهربا را در طبقات تشکیل شده در دوران سوم ، مخصوصا در نواحی دریای بالتیک جستجو می کنند .

عمده کهربای جهان عمری بین 25 تا 90 میلیون سال دارد.

این سنگ در زمان های گذشته از گوهر های بسیار گرانبها بوده است .

گفته می شود نام کهربا در زبان های اروپایی آمبر از کلمه عنبر عربی اقتباس شده است .

یکی از خواص جالب این سنگ تولید الکتریسیته ساکن است .

کهربا به خاطر رنگ زیبایش با ارزش است .

معمولا از این ماده برای ساخت اشیای تزئینی و جواهر استفاده می شود.

این صمغ تغییر شکل یافته ترکیب غیر یکنواختی دارد . مخلوطی از 7 نوع صمغ و رزین است .

به طور تقریبی ترکیب شیمیایی آن را می توان (C10H16O)عنوان کرد .

ضریب شکست آن 1.539 تا 1.543

جلای صمغی (Resinous)

چگالی 1.05تا 1.09

ساختمانی بی شکل و غیر بلوری (Amorphous)

در تنوع رنگی زرد، نارنجی ، قرمز ، سفید ،قهوه ای ، سبز ، آبی و مشکی دیده می شود .

سختی کهربا در مناطق مختلف تفاوتهایی دارد .

کهرباهای جوان تر ، نرم تر از آنهایی هستند که مدت طولانی زیر خاک مدفون بوده اند .

در برمه ، سختی 1 تا 3

در منطقه دریای بالتیک سختی 2 تا 2.5 و در جمهوری دومینکن سختی 1 تا 2 دارد .